Franse krant isoleert goed
Het idee dat dromen bedrog zijn, hebben Evelyne en Theet van Aalst al lang verworpen. Hun droom, wonen op de uit 1467 stammende Havezathe Loowaerd, kwam uit. Halverwege de vijftiende eeuw had drost Johan van der Loo van de hertog van Kleef het beheer over de Kleefse gebieden, waartoe ook Loo behoorde (toen nog Angeroyen genoemd) gekregen. Hij liet het kasteeltje bouwen als een soort tolhuis. “Wellicht ook om zijn status te etaleren” legt Evelyne uit. “Het oorspronkelijke huis was heel hoog en torende letterlijk en figuurlijk boven de omgeving uit. Tijdens de restauratie ontdekten we onder de huidige benedenverdieping nog een verdieping met daaronder een kelder. Die ruimtes zijn dicht gestort en niet meer toegankelijk.”
Grandeur
Johan van der Loo heeft er zelf nooit gewoond. Wel kwam zijn achterkleinzoon Herman van de Loo er een eeuw later te wonen samen met zijn vrouw, de rijke Digna van Isendoorn. Het was dit echtpaar dat het kasteeltje door het plaatsen van een torentje en de veel grotere ramen zijn grandeur gaf. Zo’n vier eeuwen lang bleef de havezathe door vererving in de familie. Pas in 1918 wisselde het pand voor de tweede maal door koop van eigenaar. De Van Sadelhoffs waren steenfabrikanten en lang voor het hun bezit werd, hadden ze het al in pacht. Toen de laatste bewoner Van Sadelhoff in 2002 overleed, werd het kasteeltje bij inschrijving verkocht.
Rijksmonument
“De havezathe is een rijksmonument en moest geheel volgens de voorwaarden en met veel respect en gevoel voor historie gerestaureerd en in oude glorie hersteld worden.” “Inmiddels zijn de zienswijzen over restauratie gekanteld en is het wenselijk dat de tand des tijds zichtbaar blijft” vult Theet aan. Evelyne: “Plannenmakerij en uitwerking tot op detailniveau namen vijf jaar in beslag. We boften ontzettend dat twee post HBO studenten al immens veel voorwerk hadden verricht; zo’n beetje elke steen, elk kozijn en elk bouwspoor was opgetekend. De restauratie, die uiteindelijk twee jaar duurde, kon beginnen.”
In de kieren
“Voor het bouwgeweld echt losbarstte, hebben Theet en ik er heel wat rondgezworven. Om de sfeer te proeven, te ervaren hoe het woongenot, als je in die tijd al van genot kon spreken, moet zijn geweest. En passant zochten we natuurlijk naar de geheime schat. De pot met gouden dukaten kwam niet tevoorschijn, wel wat in harmonica gevouwen krantenstukjes. In een kier tussen kozijn en muur gepropt om de ergste tocht te stoppen, een eigentijds soort isolatie.”
Rust en vrede
De Franstalige krantenstukjes blijken te stammen uit de Napoleontische tijd. Het gaat om een oktoberuitgave, maar van welk jaar? “Het moet om de periode 1810-1814 gaan toen Napoleon Nederland bij het Franse Keizerrijk voegde. Delen van de tekst zijn nog uitstekend leesbaar. Le pape, l’empéreur Napoléon, bientôt, attendu haarscherp, alsof het gisteren gedrukt is.” Al vele eeuwen terug was de Liemers internationaler georiënteerd dan wenselijk. Romaanse invloeden (fort van Loowaard), Duits gezag, de tachtigjarige burgeroorlog, de Franse bezetting, de Kleefse enclave om dan in 1816 aan het Koninkrijk der Nederlanden te worden toegevoegd. De vele kogelgaten en granaatinslagen in de havezathe getuigen van deze roerige geschiedenis. “Naast de krant hebben we ook nog een paar originele kogels, gekregen van Dinie en Frits van Rheede. Samen met de krantenstukjes en de oorspronkelijke stukken van het alliantiewapen staan ze symbool voor de bewogen historie van deze Liemerse plek. Toevoeging aan het Koninkrijk der Nederlanden heeft rust en vrede gebracht. En dat nu al 200 jaar lang.”
De havezathe is niet openbaar toegankelijk.
